Tờ báo tài chính phố Wall (Wall Street Journal) hôm 29/3 công bố mức thoả hiệp thương mại mới giữa Hoa Kỳ và Hàn Quốc (*). Sau khi đe doạ đánh thuế lên thép và nhôm với hai mức lần lượt 25% và 10% đối với các nước, Hoa Kỳ sau đó đã gỡ bỏ đối với các đồng minh và để đổi lại là các thoả thuận nhằm có lợi cho doanh nghiệp Hoa Kỳ. Và như vậy, như dự đoán, Hoa Kỳ cùng các đồng minh của mình sẽ hình thành một sân chơi riêng đối với các sản phẩm thép và nhôm, cô lập Trung Quốc. Dưới đây là thoả hiệp mới giữa Hoa Kỳ và Hàn Quốc, một đồng minh của Hoa Kỳ.
Hoa Kỳ sẽ không đánh thuế thép 25% lên thép Hàn Quốc, để đổi lại một số điều khoản thương mại như sau.
Thứ nhất, mỗi nhà sản xuất xe hơi của Hoa Kỳ sẽ được miễn tiêu chuẩn an toàn khi nhập khẩu xe hơi vào Hàn Quốc với hạn ngạch tăng từ 25,000 xe hơi trước đây lên 50,000 xe hơi. Để bảo vệ thị trường xe hơi nội địa của mình, Hàn Quốc đưa ra các tiêu chuẩn an toàn riêng và chỉ cho phép mỗi nhà sản xuất xe hơi Hoa Kỳ nhập vào một lượng nhất định theo hạn ngạch được miễn tiêu chuẩn an toàn theo kiểu Hàn Quốc, tức xe hơi theo tiêu chuẩn Mỹ là đủ. Chính nhờ những chính sách bảo hộ như vầy mà Hàn Quốc đã giúp nền công nghiệp xe hơi nội địa của họ cất cánh. Năm 2017, cả Ford và General Motors chỉ xuất được ít hơn 10,000 xe hơi vào thị trường Hàn Quốc. Bên cạnh lý do là rào cản thương mại như trên còn là tâm lý chuộng hàng nội của người tiêu dùng. Sự nới lỏng này giúp cho các hãng xe hơi của Hoa Kỳ dễ dàng xuất khẩu vào Hàn Quốc hơn.
Thứ hai, Hoa Kỳ kéo dài áp đặt mức thuế 25% lên các xe tải Hàn Quốc nhập khẩu vào Mỹ trong thời hạn là 20 năm. Chương trình thuế này vốn đã được áp đặt trước đây và sẽ hết hạn vào năm 2021, và như vậy, mức thuế 25% lên các xe tải nguyên chiếc Hàn Quốc nhập vào Hoa Kỳ sẽ kéo dài đến năm 2041. Điều này khiến các doanh nghiệp xe hơi Hàn Quốc muốn bán xe ở thị trường Hoa Kỳ buộc phải mở nhà máy sản xuất ở Hoa Kỳ. Với mức thuế doanh nghiệp 21% hiện nay, cộng thêm các khoản tài trợ thuế từ các bang, khiến mức thuế thấp hơn nữa, cộng với rào cản thuế nhập khẩu ở trên buộc các doanh nghiệp xe hơi Hàn Quốc nghĩ đến mở nhà máy sản xuất xe hơi ở Hoa Kỳ và như vậy sẽ tạo thêm công ăn việc làm cho người dân Hoa Kỳ.
Thứ ba, Hàn Quốc đồng ý cắt giảm 30% lượng thép xuất khẩu vào Hoa Kỳ. Một lượng lớn thép của Hàn Quốc xuất vào Mỹ là nhập từ Trung Quốc với giá rẻ để bán vào Mỹ. Như vậy, các doanh nghiệp thép của Hoa Kỳ sẽ tăng sản xuất để bù vào. Bên cạnh đó, giá thép cũng sẽ tăng lên. Người tiêu dùng sẽ trả tiền cho hàng hoá liên quan đến thép cao hơn để đổi lại các doanh nghiệp thép Hoa Kỳ sẽ hưởng lợi.
Tuy vậy, Hoa Kỳ thất bại trong việc thuyết phục Hàn Quốc mở cửa thị trường nông sản và các sản phẩm khác cho hàng hoá Hoa Kỳ bán vào Hàn Quốc.
Hàn Quốc tuy thực hiện một số nhượng bộ với Hoa Kỳ nhưng về cơ bản Hàn Quốc hưởng lợi trong mối quan hệ thương mại với Hoa Kỳ. Theo số liệu của Văn phòng Đại diện Thương Mại Hoa Kỳ (Office of the United States Trade Representative), năm 2016, Hàn Quốc thặng dư thương mại với Hoa Kỳ đến 17 tỉ đô-la Mỹ, Hoa Kỳ xuất qua Hàn Quốc 63,8 tỉ đô la và nhập về 80,8 tỉ đô-la.
Nhìn lại để thấy rằng cho dù là các đồng minh, các chính quyền vì dân luôn mặc cả, đặt hàng rào để bảo vệ doanh nghiệp của mình. Bởi vì chỉ có doanh nghiệp phát triển thì dân mới giàu, nước mới mạnh.
Nguyễn Huy Vũ
31.3.2018
(*) Trump’s Managed Trade. www.wsj.com/articles/mr-lighthizers-managed-trade-1522278003
